International Journal of Hematology and Oncology
2003, Vol 13, Num 4 Page(s): 226-236
KANSER EPİDEMİYOLOJİSİNDE TARAMA TESTLERİNİN YERİ, ÖZELLİKLERİ VE İLİŞKİN VERİLERİN ANALİZİNDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN ÖZELLİKLER
BANU ÇAKIR
Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı AD
Keywords: tarama testleri, kanser epidemiyolojisi, karıştırıcı etki
Günümüzde değişik kanser türleri için yapılan gerek etiyoloje, gerekse hastalık yükünü azaltmaya yönelik araştırmalarda kanser tarama testleri kullanılmaktadır. Halen, akciğer, meme, serviks ve kolorektal kanser başta olmak üzere çok çeşitli kanser türü için geliştirilmiş tarama testleri mevcut olup, kanser riski altında olan kişiler ve/veya toplumlarda erken tanı ve tedavi amacı ile taramalarda kullanılmaktadır. Tarama testlerinin yaygınlığı arttıkça test ile ilgili etik, yasal, sosyal ve analiz yöntemine ilişkin konuların önemi artmakta, dolayısıyla kanser alanında çalışan klinisyenlerin kanser tarama testlerinin epidemiyolojik özellikleri, yarar ve kısıtlılıkları ile ilgili analiz ve sonuçların değerlendirilmesinde dikkat edilecek yönteme ilişkin konuları bilmeleri önem kazanmaktadır. Bu yazıda kanser tarama testleri ve özellikleri kısaca özetlenmekte, tarama testlerinin amaçları ve temel prensipleri hatırlatılmakta, tarama testlerinin geçerlilik ve güvenilirlik analizlerinin nasıl yapılabileceği ile kişilere bir kanser tarama testi yapılmasının kansere yönelik analitik araştırmalarda sonuçların geçerliliği üzerindeki olası istenmeyen etkileri ve bunların kontrol yöntemleri tartışılmaktadır.
BANU ÇAKIR
Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı AD
Keywords: tarama testleri, kanser epidemiyolojisi, karıştırıcı etki
Günümüzde değişik kanser türleri için yapılan gerek etiyoloje, gerekse hastalık yükünü azaltmaya yönelik araştırmalarda kanser tarama testleri kullanılmaktadır. Halen, akciğer, meme, serviks ve kolorektal kanser başta olmak üzere çok çeşitli kanser türü için geliştirilmiş tarama testleri mevcut olup, kanser riski altında olan kişiler ve/veya toplumlarda erken tanı ve tedavi amacı ile taramalarda kullanılmaktadır. Tarama testlerinin yaygınlığı arttıkça test ile ilgili etik, yasal, sosyal ve analiz yöntemine ilişkin konuların önemi artmakta, dolayısıyla kanser alanında çalışan klinisyenlerin kanser tarama testlerinin epidemiyolojik özellikleri, yarar ve kısıtlılıkları ile ilgili analiz ve sonuçların değerlendirilmesinde dikkat edilecek yönteme ilişkin konuları bilmeleri önem kazanmaktadır. Bu yazıda kanser tarama testleri ve özellikleri kısaca özetlenmekte, tarama testlerinin amaçları ve temel prensipleri hatırlatılmakta, tarama testlerinin geçerlilik ve güvenilirlik analizlerinin nasıl yapılabileceği ile kişilere bir kanser tarama testi yapılmasının kansere yönelik analitik araştırmalarda sonuçların geçerliliği üzerindeki olası istenmeyen etkileri ve bunların kontrol yöntemleri tartışılmaktadır.