International Journal of Hematology and Oncology 2017, Vol 27, Num 4 Page(s): 258-266
Metforminin Kanserdeki Muhtemel Rolü: Aldatmaca mı Yoksa Gerçek bir Umut mu?

Asli NAR

Baskent University Faculty of Medicine, Department of Endocrinology and Metabolism, Ankara, TURKEY

Keywords: Tip 2 diabetes mellitus, Kanser, Metformin
Son dönemde yapılan çalışmalar, tip 2 diabetes mellitus (T2DM) varlığında özelllikle pankreas, karaciğer, endometrium, kolorektal, mesane ve meme kanseri insidanslarının arttığını göstermektedir. T2DM ve kanser arasındaki muhtemel bağlantılar; hiperinsülinemi, adipositokinlerin regülasyonunda sorunlar ve hiperglisemi ile birlikte paylaşılan karıştırıcı risk faktörlerini kapsamaktadır. Deneysel ve klinik çalışmalar metforminin çok önemli anti-kanseröz etkileri olduğunu ispatlamaktadır. 2005’den itibaren yapılan çok sayıda çalışma, diyabetik olgularda metformin ile pankreas, kolorektal, mide, karaciğer, meme ve ösefagus kanser riskinde azalma arasında ilişkiyi göstermiştir. Bazı kanserlerde sürviyi arttırdığı da iddia edilmektedir. Metformin, başlıca etkisini LKB1/AMP-activated protein kinase (AMPK) aktivasyonu aracılığı ile hepatik glukoneogenezi inhibe ederek insülin duyarlılığını arttıran bir ilaçtır. Metforminin, AMPK bağımlı ve bağımsız sinyaller aracılığı ile mTOR, MAPK, HER2, NF-κB, IGF sinyal yolaklarını inhibe ederek ve muhtemel immün-modülatuvar etkileri ile anti-kanseröz ve anti-metastatik etkiler gösterdiği saptanmıştır. Adjuvan kanser tedavisinde, özellikle diyabetik olmayan hastalarda metforminin etkilerini değerlendirmek için daha fazla çalışmaya gereksinim vardır.