International Journal of Hematology and Oncology 2005, Vol 15, Num 4 Page(s): 175-183
ERİŞKİNLERDE HEMATOPOİETİK KÖK HÜCRE TRANSPLANTASYONU: HACETTEPE HEMATOLOJİ DENEYİMİ: 2001-2004

Salih AKSU1, Hakan GÖKER1, İbrahim C. HAZNEDAROĞLU1, Yahya BÜYÜKAŞIK1, Nilgün SAYINALP1, Ebru KOCA1, Osman İ. ÖZCEBE1

Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi, İç Hastalıkları Anabilim Dalı, Hematoloji Ünitesi, ANKARA

Keywords: Kemik iliği transplantasyonu, Hematopoietik kök hücre, Graft versus Host hastalığı
İlk kemik iliği nakli deneyimi, 1939 yılında altın zehirlenmesi olan hastaya erkek kardeşinden yapılmıştır. İlk başarılı kemik iliği nakli deneyimi ise 1965 yılında bir ALL hastasına altı ayrı kardeşinden yapılmıştır. HLA tiplendirmesi tekniği keşfedildikten sonra kemik iliği yapılan hasta sayısı hızla artmıştır. Kemik iliği nakli ile ilgili klinik ve moleküler çalışma ve bilgiler arttıkça, kemik iliği nakli ile ilgili mortalitede azalma ve başarılı sonuçlarda artış olmuştur. G-CSF ve GM-CSF gibi büyüme faktörlerinin kullanılmasıyla özellikle otolog kök hücre nakli yapılan hastalarda periferik kök hücre nakli kullanılmasını sağlamıştır. Allojeneik kök hücre nakli için, donör seçimi çok dikkatli yapılmalıdır, donörün HLA tiplendirmesi, viral serolojisi ve fiziksel durumu için testler yapılmalıdır. Transplant yapılacak hastalar için buna ilaveten hastalık öyküsü ve performans statusu dikkatle değerlendirilmelidir. Hematopoietik kök hücre nakli için pek çok hazırlama rejimi vardır, bunlar ana gruplar olarak, radyasyon bazlı rejimler, radyasyon bazlı olmayan rejimler ve nonmyeloablatif ya da yoğunluğu azaltılmış rejimler olarak gruplandırılabilir. Transplant sonrası pek çok komplikasyonlar gelişebilir, bunlar arasında en önemlileri, infeksiyonlar, GVHD ve hazırlama rejiminde kullanılan ilaç ve radyasyona bağlı organ toksisiteleridir. Bu çalışmanın amacı, Hacettepe Erişkin Hematoloji Ünitesinde 2001-2004 tarihleri arasında gerçekleştirilen hematopoietik kök hücre transplantasyonu işlemlerinin kesitsel analizini yapmaktır. Ünitemizde bu süre içinde 27 hastaya hematopoietik perferik kandan kök hücre nakli yapıldı (10 erkek, 17 kadın). Ortalama yaşları 34 (18-62 arası) idi. Hastalardan 6 (%22.2) tanesine otolog, 21 (%77.8) tanesine allojeneik nakil uygulandı. 1 hastaya miyeloablatif hazırlama rejimi uygulandı, diğer allojeneik nakillerde ise yoğunluğu azaltılmış (RIC) hazırlama rejimi kullanıldı. Medyan nötrofil engrafmanı 10 günde (3 – 15 gün), medyan trombosit engrafmanı 9 gün (0-17 gün) idi. Hastalarımızda infeksiyöz komplikasyonlar, rutin nötropenik hastalara göre daha az idi. Çünkü steril odada hepafiltre, pozitif hava basıncı, laminer hava akımı mevcut idi. Bu da özellikle fungal infeksiyon riskini belirgin olarak azalttı. 37 aylık izlem sonrasında 27 hastadan 8’i (%29.6) exitus oldu, 5’i (%18.5) relaps oldu, 2’si takipten çıktı, 11’i (%40) ise hastalıksız yaşamaktadır. Medyan 14 ay (1-37 aylık) takip sonunda 32. ayda Kaplan-Meier analizi ile hesaplanan hastalıksız sağkalım %37, toplam sağkalım ise %61.8 idi.